GABAY : DERIS BARI (REER SOOL)
Gabay: Deris Bari (Reer Sool)
Gabayga soo socda waxaa lagu magacaabaa Deris Bari, waxa uu ka koobanyahay 84 beyd oo u dhisan 14 cutub oo min lixley ah waxaana sannadkii 1998 curiyay Ibrahim Hassan Gagale oo u dhashay Beesha Habar-Jeclo, Yeesif, sannadkaas oo qaybweyn oo ka tirsan Beesha Sool ka qaybgashay aasaaaskii Maamulka Puntland si ay u mijaxaabiso qaranimada Jamhuuriyadda Somaliland uguna wacad-furto qaybtii ay ka qaadatay aasaaska iyo gobonimo la soo noqoshada ummadda Somaliland sannadkii 1991.
Gabaygu waa gar Beesha Sool ku eedaynaysa cadaawad, wacad-fur, daawo-fur, qabyaalad iyo dibindaabyo muddo dheer soo taxnaa oo ay ku hayso kuna xumaynayso Beelaha Dhexe ee Somaliland iyada oo og in marnaba nolosha adduunka aan la kala maarmikarin lana kala go`ikarin oo la wadaago: Taariikh, Dal, xuduud, dhaqan iyo dawladnimo sidaas awgeedna dantu ku jirto in si wadajir ah loogu midoobo dawladnimada, danta guud iyo wax-wada-qabsiga si horumar loo gaadho. Gabayga oo ah taariikh iyo waano waxa uu ugu dambaynta uga digayaa Beesha Sool nabsi-xumo aan la mahadin oo uga timaada dhibka iyo wacad-furka ay ku hayso dalkeeda iyo dadkeeda. Gabaygu waxa uu toos u khuseeyaa inta lidka ku ah nabadgelyada iyo dawladnimada Somaliland lana safan Puntland iyo Somalia .
Gabayga: Deris Bari
Beelo derisa dad sokeeye oo, dano wadaagaaya
Oo tuhun ku kala deyranyo, dibin salaan dhiiba
Dar Ilaahay baa rag u galaa, xaajadood darane
Markii guurti loo dumay xujada, damal hadhweyn geedka
Oo Muducigu doodiisa furay, deelka ka higaadshay
Dadow maqal dulmiga Deriska Bari, daya laxaadkiisa
*********
Dal nimaad wadaagtaan taniyo, maalinta la duubi
Sooliyo Sanaag wada degtaan, duurka iyo hawdka
Darka ceelka nimaydaan is-hurin, daaqna wada goosta
Xididnimo nin dadab loo xidhxidho, dhaqanku waa doore
Abtinimo ninkaa loo dugsane, diidi xumihiisa
Ee haddana dareen qaba muxuu, dooni damiciisa?
*********
Wadaadki ninki daba dikriyay, daacad u adeegay
Beelaha Mullaha dool ku yimid, dhaaxo ugu duulay
Ee durbaanka dhiillada ku tumay, deris ninkuu haystay
Damaacigu ninku aakhirkii, darab u leynaayay
Hambadiisa aan daafacee, duunyana u loogay
Xusuustiisu daranaa muxuu, dooni damiciisa?
*********
Samanki Siyaad laga didee, ee dadba hub qaatay
Dulmigu ku maamulay Isaaq, dabargo` uu doonay
Islaamnimo ninkaan ila damqane, derisna aan xeerin
Ee ciidan igu soo dumee, daw kasta igaaday
Doc ka weerarkii igu dilee, dakharna ii geystay
Laga doortay nabadweyn muxuu, dooni damiciisa?
*********
Duhur Xamar markii laysku galay, magan la dooxaayay
Ninki Hodan Hawiye uu dawaray, haybta lagu doonay
Oo magaca deriskii ku baxay, ee dalka u dhoofay
Ee haddana dadkaa doortayee, daba gableynaaya
Xin Dhulbahante ila doonayaa, diirsataa Xamare
Anigaa dantiise muxuu, dooni damiciisa?
*********
Taliskii markii uu dumee, ee dad kala guuray
Ee Kismayo Daarood u qaxay, Doonta kala boobay
Kiiniya xeryaha loo dadbee, duumo ku haleeshay
Adigoo darxumadii qaboo, dakharku uu muuqdo
Ogaadeenka Gaarisa degaa, kuuma diir-nixine
Damqashada anaa roon muxuu, dooni damiciisa?
*********
Ina Yuusufkaa Mudug degee, duufshay gobolkiisa
Dawladnimada sheegtee dadkuba, yaabay damiciisa
Ee dalku degaankiisu yahay, diidan taladiisa
Qaarba difaacoo u raran, doonyana u meera
Jundi baaska weligoodba diran, waad ku durugteene
Doolaalo waa damac muxuu, dooni damiciisa?
*********
Hadaad tebeyso Daarood dal kale, wehelna aad dooni
Warsangeliba waynala degaa, waana deriskaaye
Kala sooca daa oo midnimo, geli damiirkaaga
Qabyaaladi horay noo dishoo, diiftu nagu taalle
Magane dib yaan loogu noqon, dumiso weyaane
Danta guud haddaan rabo muxuu, dooni damiciisa?
*********
Dalka gobolka lagu dhaato`e, Shiikha lagu duugay
Sanaag Bari nin dacalkeeda dega, dooda wada sheegta
Daandaansi door moodayo, damacu uu qaaday
Dulmi uun nin taageerayoo, seegan danihiisa
Oo Isaaq dhibkiisuun dawara, doona xumihiisa
Ee degmada dagaal hurin muxuu, dooni damiciisa?
*********
Israacii ninkaa ila degee, daadku ila qaaday
Gobonimo la duudsiyay ninkaan, wada dabayl raacnay
Oo midnimada duminteed ogaa, duulki kala gooyay
Ee haddana markale dawladnimo, dooni inuu loogo
Oo daawadii igu furee, weli dantii moogan
Dawlad gaara ila lihi muxuu, dooni damiciisa?
*********
Dal barwaaqo khayraad badeed, dalagyo beereedka
Dekadaha u furan ganacsigiyo, duunyo laga dhoofsho
Macdan dihin shidaal noocyo badan, daafta wada jooga
Wanaagaa ninkaa laga dedee, ee dal kale dooni
Quudhsiga dalkuu qabo qalbigu, waa damqanayaaye
Qawad daran hadduu qabo muxuu, dooni damiciisa?
*********
Dunidan la soo koobayee, Maars lagu duulay
Dayaxyada samada loo diree, wararka duubaaya
Ee wadajir lagu doogsadee, lagu dakaynaayo
Daa`iro ninkaa nala rabee, dabinka uun qoola
Dibindaabi Somaliland, dawlad kale sheegta
Midnimaa na doojine muxuu, dooni damiciisa?
*********
Samihiis nimaan doonayaa, tayda duminaaya
Nabsi daahay duul waa helaa, oo duleed imane
Goortu derbiga soo jabsado, waa dubbe Ilaahe
Dabaqabadku waa dane haddii, looga digo beesha
Derisnimo wanaagiyo hadday, dawladnimo dhawrto
Danta guud in lagu doogsanoo, diirsan la hubaaye
*********
Beeshaa dalbaa noo dhexiyo, dawladnimadiiye
Danbaa naga dhaxaysiyo degaan, daaqsin iyo ceele
Sidaa labada daarood ta hore, Daa`inkaa qoraye
Mar haddaan ka digay oo nabsiga, daahir ugu sheegay
Oo duqiyo culimiyo waxgarad, wada dareensiiyay
Doorashada xumaan iyo samaan, Eebbow deriskaa leh
*********
Dhammaad
Fadlan akhri maqaalada kala ah:-
Xuduudaha Afrika Waa Xuduudihii Isticmaarka
All African Borders Rose from Colonial Borders.
Curiye: Ibrahim Hassan Gagale
No comments:
Post a Comment